GOVERNU LANSA PROJETU KONSERVASAUN UDAN-BEEN NO RAI IHA METIAUT

Dili, 07 Outubru 2022 - Governu liuhosi Vise Primeiru Ministru no Ministru Planu Ordenamentu (VPM no PMO), José Maria dos Reis ne’ebé reprezenta Primeiru Ministru, Taur Matan Ruak, halo lansamentu ba projetu konservasaun udan-been no rai hodi minimiza rísku inundasaun iha kapitál Dili ne’ebé realiza iha Metiaut, postu administrativu Kristu Rei, munispíu Dili.

Iha lansamentu ne’e, Vise Primeiru Ministru hateten katak wainhira ita la halo jestaun di’ak ba bee, rai, no ahi, mak sira sei fó dezastre mai ita.

“Ohin ha’u haksolok tebes bele marka prezensa iha ne’e [...] halo lansamentu ba konservasaun no mitigasaun ba iha inundasaun iha sidade Dili ne’ebé mak ita halo iha Metiaut ida-ne'e. Hanesan ohin hatete katak bee, rai no mós komponente ida tan ne’ebé importante tebes mak ahi, komponente tolu ne’e fó vida ba ita ema, rai, bee no ahi. See ita ema la halo jestaun di’ak ba iha komponente tolu ne’e fó dezgrasa ka fó dezastre ba ita rasik, tanba ida-ne’e maluk sira hotu ohin ita hamutuk iha ne’e atu halo lansamentu ba konservasaun bee ne’ebé mak Ministériu Obras Públikas hahú ona iha fatin balun hamutuk ho Sekretáriu Estadu Ambiente, no mós servisu hamutuk ho ONG sira ne’ebé fó atensaun liu ba oinsá halo konservasaun bee. Ita hotu hatene, bee-matan importante tebes para ita halo konservasaun no ita hotu hatene katak bee bainhira ita halo jestaun ho di’ak nia fó benefísiu mai ita maibé bainhira ita halo jestaun ladi’ak fó fila-fali dezastre boot ba ita. [...] tinan rua tutuir malu iha 2020 no 2021 iha 13 de Marsu no 4 de Abril [...] dezastre ida-ne’e fó impaktu boot tebes ba iha vida populasaun ninian, lakon sasán barak, lakon hela fatin, no afeita mós ba infraestrutura balun, ida-ne’e lisaun boot ida katak oinsá mak ita bele halo jestaun ne’ebé di’ak, ho frazilidade ne’ebé mak ita iha, ita bele supera ba iha situasaun sira hanesan ne’e [...]" 

Iha oportunidade ne’e Vise Primeiru Ministru nu’udar mós Ministru ba Planu no Ordenamentu informa mós kona-ba daudauk ne’e MPO hahú hela estudu ba iha planu urbanu Dili nian, tanba ne’e servisu hamutuk ho instituisaun seluk ne’e importante tebes atu transforma Dili sai sidade ne’ebé sustentável.

Eventu ne’e akompaña hosi Ministru Obras Públikas (MOP), Abel Pires da Silva, Sekretáriu Estadu Ambiente, Demétrio do Amaral de Carvalho, hamutuk ho dirijente sira iha institutu autónomu no tutela, inklui Diretór Organizasaun Naun Governamentál no autoridade lokál sira.

Fonte: Mídia Ministério das Obras Públicas (MOP)
Agrikultura
Filipina Hakarak Hasa'e Produsaun Agríkola Iha Timor-Leste Liuhosi Nia Produtu Adubu Orgánika “Amo”
Filipina hakarak hasa'e produsaun agríkola no fó benefísiu ba agrikultór sira iha Timor-Leste liuhosi nia produtu adubu orgánika ho naran "Amo".
Polítika
SEFOPE Realiza Teste Abilidade iha Área Fábrika ba Joven Na'in-490
SEFOPE realiza teste abilidade iha área fábrika ba joven hamutuk na'in-490 ne'ebé pasa tiha ona ezame lian Korea.
Edukasaun
ME La Hapara Profesór Kontratadu Na'in-1.449 Maibé Sei Esforsu Hodi Valoriza Bazeia ba DL Nu. 31/2023, 31 Maiu
ME esforsu hela atu rezolve iha tempu badak preokupasaun profesór kontratadu hamutuk na'in-1.449 tuir dekretu lei nu. 31/2023, 31 Maiu.
Edukasaun
Profesór liu Rihun Sanulu sei Hetan Direitu Subsídiu Transporte Dolar 25 Kada Fulan
Profesór liu rihun sanulu sei hetan direitu ba subsídiu transporte dolar 25 kada fulan hodi apoiu sira iha prosesu aprendizajen nian.
Dezenvolvimentu
Governu Husu JICA nia Apoiu Hodi Implementa Zona Komérsiu Livre no Parke Industriál
Governu liuhosi MCI husu ba JICA hodi fó asisténsia ba estudu viabilidade enkuadramentu legál kona-ba komérsiu livre no parke nasionál.
Edukasaun
Estudante Hamutuk Rihun 57 Sei Tuir Ezame Nasionál Iha Fulan Outubru 2023
Estudante hosi ensinu báziku to'o ensinu sekundáriu tékniku vokasionál hamutuk rihun 57 sei tuir ezame nasionál iha loron 16 fulan Outubru tinan 2023.
Agrikultura
Filipina Hakarak Hasa'e Produsaun Agríkola Iha Timor-Leste Liuhosi Nia Produtu Adubu Orgánika “Amo”
Filipina hakarak hasa'e produsaun agríkola no fó benefísiu ba agrikultór sira iha Timor-Leste liuhosi nia produtu adubu orgánika ho naran "Amo".
Edukasaun
ME La Hapara Profesór Kontratadu Na'in-1.449 Maibé Sei Esforsu Hodi Valoriza Bazeia ba DL Nu. 31/2023, 31 Maiu
ME esforsu hela atu rezolve iha tempu badak preokupasaun profesór kontratadu hamutuk na'in-1.449 tuir dekretu lei nu. 31/2023, 31 Maiu.
Dezenvolvimentu
Governu Austrália no Timor-Leste Sei Kontinua Diskute Projetu Greater Sunrise iha Tinan 2024
Governu Austrália iha kompromisu hodi apoia Timor-Leste atu dezenvolve projetu Greater Sunrise.
Polítika
SEFOPE Realiza Teste Abilidade iha Área Fábrika ba Joven Na'in-490
SEFOPE realiza teste abilidade iha área fábrika ba joven hamutuk na'in-490 ne'ebé pasa tiha ona ezame lian Korea.
Agrikultura
Governu Xina Planeia Sei Fornese Mákina Agrikultura no Harii Sentru Prosesamentu Naan Iha Munisípiu Haat
Governu Xina Planeia sei fornese mákina agrikultura no harii sentru prosesamentu naan iha munisípiu Manatutu, Manufahi, Ainaru no Kovalima.
Desportu
Atleta Timoroan Na'in-58 Sei Partisipa iha ASIAN Games ba Dala-19 iha Hangzhou Xina
Atleta Timoroan hamutuk na'in-58 kompostu hosi mane na'in-34 no feto-24 sei reprezenta Timor-Leste hodi partisipa iha ASIAN games ba dala-19 iha Hangzhou Xina.
Polítika
SEEAS Husu Apoiu ba PLN Indonézia Hodi Kapasita EDTL Nia Tékniku Sira
SEEAS husu apoiu ba PLN Indonézia atu fó formasaun espesífiku iha área eletrisidade nian hodi fó kapasitasaun téknika ba funsionáriu EDTL sira.
Dezenvolvimentu
Empreza CCECC hosi Xina Prontu Dezenvolve Timor-Leste nia Setór Infraestrutura
Empreza Enjeñaria Konstrusaun Sívil hosi Xina (CCECC, sigla inglés) prontu apoia Timor-Leste hodi dezenvolve setór infraestrutura.
Sosiál
INDDICA Sei Koopera ho Prezidénsia Repúblika Hodi Fó Advokásia ba Problema Traballu Infantíl Iha Timor-Leste
INDDICA sei koopera ho Prezidénsia Repúblika hodi fó advokásia ba problema traballu infantíl iha Timor-Leste, liuliu haree ba labarik kiik sira ne'ebé mak fa'an sasán iha estrada ibun no merkadu sira.
Polítika
SEF Kompromete hodi Kria Kondisaun Di'ak ba Guarda Floresta Sira
SEF sei kria kondisaun ne'ebé di'ak ba guarda floresta sira hodi sira bele hala'o sira-nia responsabilidade ho didi'ak.