POLÍTIKU SIRA SELU HA’U HODI DIVULGA INFORMASAUN FALSU

BBC, 8 Maiu 2022 - relasiona ho eleisaun prezidensiál Filipina nian iha momentu ne’ebá, iha ema ida naran João (la’os naran tebes nian), polítiku sira selu ka kontrata nia hodi habelar informasaun falsu iha mídia sosiál ho objetivu atu benefisia kandidatu hosi ninia kliente hodi bele sai manan na’in iha eleisaun refere.

João hatete katak nia servisu hosi tuku 10:00 dader to’o fali tuku 03:00 madrugada maneija pájina Facebook no perfíl falsu rihun-ba-rihun hodi bele fó benefísiu ba polítiku sira iha sira-nia kampaña eleitorál. Ninia kliente sira inklui governadór, kongretista no prezidente munisípiu sira.

João nu’udar parte ida hosi ekosistema ne’ebé espalla informasaun falsu. Nia hatete katak iha ajente hamutuk 30 hanesan ne’e, ne’ebé servisu diretamente ho nia hodi espalla lia bosok hodi apoia sira-nia kliente. Mekanizmu ne’ebé sira uza inklui modifika polítiku koñesidu sira-nia númeru telemóvel no haruka sai mensajen ba ema barak no kria pájina no grupu hodi fó sai propaganda sira. 

Iha momentu ne’ebá, Meta ne’ebé na’in ba Facebook hatete katak sira apaga tiha konta, pájina, no grupu sira 400 liu ne’ebé koko atu manipula ema no viola sira-nia polítika uzu nian.

Iha entrevista ho kanál notísia Filipina nian ida, kandidatu prezidensiál Leni Robredo hatete katak ninia abordajen inisiál ba problema notísia falsu mak atu ignora tiha deit, maibé la lao ho di'ak, tanba “bainhira lia bosok repete ba beibeik, dala barak sai lia loos.”

Le’e notísia kompletu iha ne’e.

Fonte: BBC News
Agrikultura
Filipina Hakarak Hasa'e Produsaun Agríkola Iha Timor-Leste Liuhosi Nia Produtu Adubu Orgánika “Amo”
Filipina hakarak hasa'e produsaun agríkola no fó benefísiu ba agrikultór sira iha Timor-Leste liuhosi nia produtu adubu orgánika ho naran "Amo".
Dezenvolvimentu
Governu Husu JICA nia Apoiu Hodi Implementa Zona Komérsiu Livre no Parke Industriál
Governu liuhosi MCI husu ba JICA hodi fó asisténsia ba estudu viabilidade enkuadramentu legál kona-ba komérsiu livre no parke nasionál.
Edukasaun
ME La Hapara Profesór Kontratadu Na'in-1.449 Maibé Sei Esforsu Hodi Valoriza Bazeia ba DL Nu. 31/2023, 31 Maiu
ME esforsu hela atu rezolve iha tempu badak preokupasaun profesór kontratadu hamutuk na'in-1.449 tuir dekretu lei nu. 31/2023, 31 Maiu.
Edukasaun
Estudante Hamutuk Rihun 57 Sei Tuir Ezame Nasionál Iha Fulan Outubru 2023
Estudante hosi ensinu báziku to'o ensinu sekundáriu tékniku vokasionál hamutuk rihun 57 sei tuir ezame nasionál iha loron 16 fulan Outubru tinan 2023.
Dezenvolvimentu
Governu Husu JICA nia Apoiu Hodi Implementa Zona Komérsiu Livre no Parke Industriál
Governu liuhosi MCI husu ba JICA hodi fó asisténsia ba estudu viabilidade enkuadramentu legál kona-ba komérsiu livre no parke nasionál.
Edukasaun
Estudante Hamutuk Rihun 57 Sei Tuir Ezame Nasionál Iha Fulan Outubru 2023
Estudante hosi ensinu báziku to'o ensinu sekundáriu tékniku vokasionál hamutuk rihun 57 sei tuir ezame nasionál iha loron 16 fulan Outubru tinan 2023.
Agrikultura
Filipina Hakarak Hasa'e Produsaun Agríkola Iha Timor-Leste Liuhosi Nia Produtu Adubu Orgánika “Amo”
Filipina hakarak hasa'e produsaun agríkola no fó benefísiu ba agrikultór sira iha Timor-Leste liuhosi nia produtu adubu orgánika ho naran "Amo".
Edukasaun
ME La Hapara Profesór Kontratadu Na'in-1.449 Maibé Sei Esforsu Hodi Valoriza Bazeia ba DL Nu. 31/2023, 31 Maiu
ME esforsu hela atu rezolve iha tempu badak preokupasaun profesór kontratadu hamutuk na'in-1.449 tuir dekretu lei nu. 31/2023, 31 Maiu.
Dezenvolvimentu
Governu Austrália no Timor-Leste Sei Kontinua Diskute Projetu Greater Sunrise iha Tinan 2024
Governu Austrália iha kompromisu hodi apoia Timor-Leste atu dezenvolve projetu Greater Sunrise.
Polítika
SEFOPE Realiza Teste Abilidade iha Área Fábrika ba Joven Na'in-490
SEFOPE realiza teste abilidade iha área fábrika ba joven hamutuk na'in-490 ne'ebé pasa tiha ona ezame lian Korea.
Agrikultura
Governu Xina Planeia Sei Fornese Mákina Agrikultura no Harii Sentru Prosesamentu Naan Iha Munisípiu Haat
Governu Xina Planeia sei fornese mákina agrikultura no harii sentru prosesamentu naan iha munisípiu Manatutu, Manufahi, Ainaru no Kovalima.
Desportu
Atleta Timoroan Na'in-58 Sei Partisipa iha ASIAN Games ba Dala-19 iha Hangzhou Xina
Atleta Timoroan hamutuk na'in-58 kompostu hosi mane na'in-34 no feto-24 sei reprezenta Timor-Leste hodi partisipa iha ASIAN games ba dala-19 iha Hangzhou Xina.
Polítika
SEEAS Husu Apoiu ba PLN Indonézia Hodi Kapasita EDTL Nia Tékniku Sira
SEEAS husu apoiu ba PLN Indonézia atu fó formasaun espesífiku iha área eletrisidade nian hodi fó kapasitasaun téknika ba funsionáriu EDTL sira.
Dezenvolvimentu
Empreza CCECC hosi Xina Prontu Dezenvolve Timor-Leste nia Setór Infraestrutura
Empreza Enjeñaria Konstrusaun Sívil hosi Xina (CCECC, sigla inglés) prontu apoia Timor-Leste hodi dezenvolve setór infraestrutura.
Sosiál
INDDICA Sei Koopera ho Prezidénsia Repúblika Hodi Fó Advokásia ba Problema Traballu Infantíl Iha Timor-Leste
INDDICA sei koopera ho Prezidénsia Repúblika hodi fó advokásia ba problema traballu infantíl iha Timor-Leste, liuliu haree ba labarik kiik sira ne'ebé mak fa'an sasán iha estrada ibun no merkadu sira.
Polítika
SEF Kompromete hodi Kria Kondisaun Di'ak ba Guarda Floresta Sira
SEF sei kria kondisaun ne'ebé di'ak ba guarda floresta sira hodi sira bele hala'o sira-nia responsabilidade ho didi'ak.